„Dziś Polska staje się centrum międzynarodowej debaty w temacie danych publicznych. Od 2017 roku zanotowaliśmy wzrost o 20 pozycji w rankingu Open Data Maturity. Obecnie Polska znajduje się na 3. miejscu podium. Jest to efekt pracy Departamentu Zarządzania Danymi, przyjęcia ustawy o otwartych danych, sprawnej realizacji „Programu otwierania danych na lata 2021-2027” czy stworzenia sieci pełnomocników do spraw otwartości danych, którzy aktywnie współpracują ze sobą na rzecz ich otwierania” – mówił Adam Andruszkiewicz, Sekretarz Stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów

„Warto podkreślić, że dane są jednym z najcenniejszych zasobów XXI wieku. Dlatego chcemy, aby Polska nie tylko była przykładem w tym zakresie dla innych krajów Unii Europejskiej, lecz również czerpała od innych cenne doświadczenia” – dodał minister.

Co zatem było kluczem sukcesu otwierania danych w ich krajach? Na czele ostatniego międzynarodowego rankingu "Open Data Maturity" obok Polski znalazły się takie państwa jak: Hiszpania, Irlandia, Ukraina, Włochy czy Estonia. Zapytaliśmy o ich doświadczenia. Hiszpania wśród czynników, które przyczyniły się do sukcesu otwierania danych wskazała m.in. odpowiednie ramy prawne a także dobra współpraca organów administracji z sektorem prywatnym. Irlandia natomiast udostępnia dane tylko w koniecznym zakresie tak, aby obywatele nie byli zaskoczeni faktem, że rząd nie przestrzega ich zasad prywatności. Ukraina traktuje otwarte dane jako doskonałe narzędzie do zwalczania korupcji. Włochy w otwieraniu danych widzą szansę na budowanie demokracji i upowszechnianie wiedzy na temat tego, czym zajmuje się administracja publiczna. Natomiast dla Estonii podstawową sprawą jest oddanie sprawczości społeczeństwu.

Co przyczyniło się do naszego sukcesu w rankingu? „Jesteśmy profesjonalni, skuteczni, kreatywni i odważni. Naszą ambicją jest wypracowanie kompleksowych i optymalnych instrumentów do zarządzania danymi w Polsce. Pniemy się coraz wyżej w rankingach dojrzałości otwartych danych Komisji Europejskiej. Jednak nie lada wyzwaniem jest utrzymanie wysokiego tempa rozwoju. Dlatego staramy się na bieżąco reagować na zmieniające się otoczenie i nowe wyzwania. Prowadzimy ewaluację ustawy o otwartych danych i ponownym wykorzystywaniu informacji sektora publicznego. Jeszcze w tym roku rozpoczniemy ewaluację programu otwierania danych, co pozwoli nam usprawnić nasze działania w przyszłości i nadać im kierunek  – mówiła Anna Gos, Dyrektor Departamentu Zarządzania Danymi w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.

Dyrektor Gos podkreślała ponadto, że czas, który upłynął od ostatniej konferencji wyposażył nas w nowe i niełatwe doświadczenia, które zmieniły spojrzenie na świat cyfrowy, w tym również na dane. Doświadczenie pandemii, a następnie wojny za naszą wschodnią granicą nadały nowy kontekst zjawiskom takim jak bezpieczeństwo, w tym cyberbezpieczeństwo, dezinformacja czy prywatność. Nowe wyzwania zmieniły dynamikę transformacji cyfrowej, której wszyscy jesteśmy uczestnikami. Od kilku lat widzimy ponadto wzmożoną aktywność regulacji unijnych w szeroko pojmowanym obszarze cyfrowym. Akt o rynkach cyfrowych (tzw. DMA), akt o usługach cyfrowych (tzw. DSA), akt w sprawie zarządzania danymi (tzw. DGA), procedowane wciąż akt w sprawie danych (Data act) czy akt w sprawie sztucznej inteligencji (tzw. AI act) to najgłośniejsze elementy szerokiego pakietu legislacyjnego Komisji Europejskiej. Otoczenie to sprawiło, że tegoroczna edycja konferencji: „The future is data. Przyszłość to dane” miała interdyscyplinarny i międzysektorowy charakter.

Komisja Europejska zwróciła uwagę, że Data Act jest odpowiedzią na nadejście nowej fali danych przemysłowych, zwanej także rewolucją Internetu rzeczy. Jego zadaniem jest wyznaczenie jasnych i przejrzystych reguł w tym ekosystemie oraz wspieranie rozwoju europejskiej gospodarki. Akt w sprawie zarządzania danymi , który wejdzie w życie po 24 września 2023 r., stworzy europejski model wymiany danych. Główne obszary regulacji to te związane z: ponownym wykorzystywaniem niektórych kategorii chronionych danych, usługami pośrednictwa danych, altruizmem danych oraz międzynarodowym transferem danych nieosobowych. Eksperci opowiadali o możliwości wykorzystania danych  wysokiej wartości w kontekście zwiększonej jakości danych i ich większej dostępności. Podkreślali ich ważną rolę zarówno w zakresie jakości działań państwa, podniesienia poziomu życia,  wzrostu gospodarczego, jak i  wpływu na środowisko.

W gronie praktyków dyskutowano o aktualnych wyzwaniach związanych z ponownym wykorzystywaniem danych. Ekspertki i  eksperci podkreślali, że ważna jest odpowiednia standaryzacja danych, czy odgórny impuls do cyfryzacji danych. Zwrócili także uwagę na  ważną rolę edukacji w zakresie otwierania i udostępniania  danych, którą należy kontynuować na szeroką skalę.

Panel o cyberbezpieczeństwie został poświęcony aktualnym wyzwaniom, które towarzyszą obronie przed atakami cybernetycznymi. Podkreślano, że działania cyber należy traktować jako aktywności obronne. Ekspertki i eksperci panelu o ochronie danych osobowych podsumowali 5 lat obowiązywania RODO  i zastanawiali się, czy należy je usprawnić. Panelistki i paneliści podkreślali, że RODO to sukces, ale też ogromne wyzwanie. Konieczne są również usprawnienia zwłaszcza w zakresie współpracy organów nadzorczych w tym egzekwowaniu prawa, dostosowania się do nowej architektury prawnej, czy tworzenia jednolitego rynku cyfrowego.

Przyszłość to dane, dlatego dane pozostały również w tym roku kluczowym zagadnieniem konferencji „The future is data. Przyszłość to dane” zorganizowanej przez Kancelarię Prezesa Rady Ministrów. Szczegółowe informacje na temat wydarzenia oraz zapis relacji znajdują się w portalu dane.gov.pl. Zapraszamy do obejrzenia pełniej relacji z wydarzenia.