NIK podważa sens pilotażowego wdrażania rozwiązań informatycznych - niezasadne wnioski z kontroli systemu ZUCH
26.04.2023
Najwyższa Izba Kontroli (NIK) przeprowadziła kontrolę ZUCH (System Zapewniania Usług Chmurowych) – tj. platformy udostępniającej nowoczesne i bezpieczne rozwiązania chmurowe dla podmiotów administracji publicznej. Błędnie zdefiniowany zakres spowodował, że kontrola nie przyniosła wartościowych wniosków. Zignorowano wyjaśnienia pracowników KPRM dotyczące pilotażowego charakteru wdrożenia i pominięto prawidłowo realizowane działania. W skutek czego NIK we wnioskach pokontrolnych niezasadnie ocenił działania Ministra Cyfryzacji, tym samym wprowadzając opinię publiczną w błąd.
Przedwczesna ocena pilotażowej wersji
System ZUCH jest obecnie udostępniony w wersji pilotażowej. Oznacza to, że jego dojrzałość funkcjonalną będzie można ocenić dopiero w październiku 2023 r. (tj. w momencie zakończenia realizacji projektu Wspólna Infrastruktura Informatyczna Państwa). Kontrolerzy NIK byli o tym fakcie informowani w toku kontroli. Zwinne metodyki zarządzania projektami zachęcają do udostępniania niedoskonałych wersji produktów na jak najwcześniejszym etapie projektu w celu zebrania wartościowej informacji zwrotnej od użytkowników. Na etapie pilotażu, kiedy twórca rozwiązania jasno deklaruje, że będą wdrażane kolejne funkcjonalności, formułowanie kategorycznych ocen m.in. w zakresie: funkcjonalności systemu ZUCH, jakości obsługi użytkowników ZUCH, czy oceny poziomu zadowolenia z tego rozwiązania, jest przedwczesne.
Minister Cyfryzacji zdecydował się sformułować w tej sprawie publiczne stanowisko, bowiem uznaje, że testowania rozwiązań na jak wcześniejszym etapie, prowadzenie pilotaży, czy udostępnianie wstępnych makiet stanowi dobrą praktykę i służy przygotowaniu wysokiej jakości rozwiązań.
Przekroczenie zakresu kontroli
We wnioskach NIK doszło do błędnego zrozumienia powiązań systemu ZUCH z innymi inicjatywami realizowanymi przez Ministra Cyfryzacji. W konsekwencji NIK przekroczyła zakres kontroli. Kontrolerzy izby zignorowali również nasze istotne wyjaśnienia dotyczące relacji pomiędzy systemem ZUCH, programem Wspólnej Infrastruktury Informatycznej Państwa, a projektem Wspólna Infrastruktura Informatyczna Państwa POPC (WIIP).
Należyty nadzór nad wydatkowaniem środków
Minister Cyfryzacji prowadził nadzór nad wdrożeniem systemu ZUCH na każdym etapie, co potwierdzone zostało w przekazanej NIK dokumentacji. Mimo to kontrolerzy NIK przytoczyli argumenty, które – w ich ocenie – stanowiły potwierdzenie tezy, iż Minister Cyfryzacji nierzetelnie wywiązywał się z funkcji operatora systemu ZUCH i nadzoru nad wydatkowaniem środków. Wskazane – często zaledwie jednodniowe - opóźnienia w rozliczeniu dotacji z beneficjentem nie przekładały się na jakiekolwiek straty finansowe, czy nienależyte wydatkowanie środków publicznych. Nie stanowiły również naruszenia dyscypliny finansów publicznych. W dodatku wynikały z potrzeby rzetelnej oceny realizacji zadania dotacyjnego.