Projekt badawczy ma na celu zebranie i uporządkowanie szerokiego zakresu danych dotyczących poziomu świadomości w obszarze bezpieczeństwa i higieny cyfrowej oraz zmapowanie deficytów wiedzy. Zgromadzone informacje umożliwią uzupełnienie potencjalnych luk związanych z praktykami dotyczącymi zachowania bezpieczeństwa i dbałości o higienę cyfrową wśród polskiego społeczeństwa. Wyniki analiz przeprowadzonych na zgromadzonych danych zostaną zaprezentowanie w formie raportu podsumowującego, zawierającego szereg statystyk oraz wniosków dotyczących badanego obszaru.

Opisywany projekt badawczy realizuje NASK – Państwowy Instytut Badawczy, w ramach dotacji celowej pozyskanej w zakresie umowy nr 8/WB/DBI/2024 z dnia 3.12.2024 r. zawartej z Ministerstwem Cyfryzacji. Działania badawcze rozpoczęły się w listopadzie 2024 r., a ich ostateczne wyniki zostaną zaprezentowane na koniec 2025 r.

Wartość realizowanego projektu badawczego podkreśla jego komplementarne podejście, które obejmuje zastosowanie różnorodnych metod badawczych (badania ilościowe i jakościowe, analiza treści medialnych, analiza dyskursu). W ramach interdyscyplinarnej metodologii zaplanowano wykonanie następujących działań badawczych:

• Badania jakościowe (metoda IDI) – wywiady przeprowadzono w grudniu 2024 r. Uczestnicy wywiadów indywidualnych (IDI) byli rekrutowani w podziale na dwie grupy: osoby zatrudnione na stanowiskach kierowniczych i wyżsi urzędnicy (20 wywiadów) oraz pozostali przedstawiciele społeczeństwa, zróżnicowani między innymi ze względu na wiek i wykształcenie (24 wywiady). Respondenci odpowiadali na pytania dotyczące m.in. korzystania z technologii cyfrowych, świadomości na temat bezpieczeństwa cyfrowego (w tym wiedzy odnoszącej się do zagrożeń i sposobów zabezpieczania się przed nimi), sposobów edukowania się i pozyskiwania wiedzy oraz długoterminowych perspektyw dotyczących przyszłości w odniesieniu do bezpieczeństwa cyfrowego.
• Badania ilościowe (metody CAPI/CATI) – zakładana jest realizacja ogólnopolskiego, reprezentatywnego sondażu ilościowego metodami wywiadów bezpośrednich i telefonicznych, wspomaganych komputerowo. Grupę docelową stanowić będą osoby w wieku 15+, a próba będzie reprezentatywna dla polskiego społeczeństwa, z uwzględnieniem rozkładu poszczególnych zmiennych demograficznych (np. płeć i wiek). Pozwoli to na poznanie spektrum wielu zróżnicowanych zmiennych (postaw, nastawienia, oczekiwań, lęków, opinii) na temat bezpieczeństwa i higieny cyfrowej wśród badanych przedstawicieli społeczeństwa polskiego.
• Badania ilościowe (metoda CAWI) – w ramach badań ilościowych w 2025 r. będzie wykonywany również cykliczny (raz na kwartał), krótki pomiar postaw polskiego społeczeństwa wobec bezpieczeństwa i higieny cyfrowej. Badania będą wykonywane na reprezentatywnej próbie polskiego społeczeństwa, uwzględniając rozkład zmiennych demograficznych (np. wiek i płeć). Zakładane jest przeprowadzenie czterech edycji badania w ciągu roku. Zastosowanie tej metody umożliwi porównywanie wyników i obserwację zmian zachodzących w czasie.
• Monitoring oraz ilościowa analiza treści medialnych – monitoringiem zostaną objęte następujące kategorie źródeł: media społecznościowe (profile mediów oraz liderów opinii); internetowe odnogi tradycyjnych mediów, takich jak prasa, radio i telewizja; portale (horyzontalne i lokalne) oraz inne media internetowe. Monitoring obejmie uprzednio określone słowa kluczowe. Dane z monitoringu treści medialnych pozwolą na zmierzenie liczby, intensywności i wydźwięku treści dotyczących bezpieczeństwa i higieny cyfrowej w polskich mediach oraz staną się jedną z podstaw do późniejszej analizy dyskursu.
• Analiza dyskursu medialnego – zakłada wykonanie między innymi następujących podzadań:

• eksploracyjna analiza ilościowa z użyciem metod NLP;
• kodowanie jakościowe i klasyfikacja narracji (zdefiniowanie kryteriów, opracowanie klucza kodowego, kodowanie w systemie 2+1 z oceną zgodności kodowania);
• wykorzystanie modeli językowych (LLM) do wyszukiwania i oznaczania narracji;
• pogłębiona analiza tekstu z użyciem metod NLP z elementami analizy jakościowej.

Takie działania umożliwią zmapowanie dyskursu publicznego dotyczącego bezpieczeństwa i higieny cyfrowej, przygotowanie zestawu najpopularniejszych zagadnień i obszarów tematycznych oraz pokazanie zmian i trendów. Dodatkowo, pozwolą na wskazanie uczestników debaty o bezpieczeństwie i higienie cyfrowej w polskich mediach oraz opisanie ich stanowisk (reprezentowanych interesów, wartości, światopoglądów).

Raport końcowy, który podsumuje wyniki wszystkich działań i badań przeprowadzonych w ramach projektu, zostanie opublikowany na koniec 2025 r. Będzie stanowił syntezę danych pozyskanych w ramach badań ilościowych i jakościowych, z wykonaną analizą dyskursu w obrębie polskich mediów. Pozwoli to na wykonanie głębokiego przeglądu postaw wobec bezpieczeństwa i higieny cyfrowej oraz zestawienie ich z informacjami i przekazami obecnymi w polskich mediach.