– Dzisiaj w Poznaniu oddajemy do użytku komputer kwantowy PIAST-Q, działający w oparciu o technologię spułapkowanych jonów. Realizujemy zapowiedź sprzed kilku miesięcy i tym samym dokładamy ważny element rozwoju technologii przyszłości. Nowy sprzęt na światowym poziomie wspiera zarówno dotychczasowe, jak i nowe działania w zakresie m.in. kwantowej optymalizacji, kwantowych badań materiałowych oraz kwantowego uczenia maszynowego. Wiele zastosowań jeszcze przed nami, a potencjał tego komputera będzie stale rosnąć - powiedział wiceminister cyfryzacji Dariusz Standerski. 

Infrastruktura komputerów kwantowych w Europie, budowana z aktywnym udziałem Polski, pomoże rozwijać szeroką gamę zastosowań tej technologii. Komputer kwantowy będzie służyć przede wszystkim naukowcom, przedstawicielom przemysłu oraz sektora publicznego z całej Europy. Dzięki temu powstaną nowe możliwości w kluczowych obszarach badawczych i gospodarczych, a europejska infrastruktura superkomputerowa zostanie wzbogacona o zupełnie nowy wymiar obliczeniowy. 

Nowy komputer EuroQCS-Poland jest cyfrowym komputerem kwantowym, opartym na uwięzionych jonach, oferującym ponad 20 fizycznych kubitów. 

Komputer będzie integrowany z klasycznymi systemami superkomputerowymi, aby udoskonalić hybrydowe podejścia do obliczeń kwantowo-klasycznych. Będzie wspierał nowe hybrydowe przypadki użycia i testy porównawcze kwantowo-klasyczne, takie jak: 

• kwantowa optymalizacja, 
• chemia kwantowa, 
• kwantowe materiałoznawstwo, 
• kwantowe uczenie maszynowe. 

Celem jest zwiększenie wydajności i efektywności obliczeń w różnych dziedzinach nauki i technologii. 

Komputery kwantowe wykorzystują zjawiska mechaniki kwantowej do przetwarzania informacji. W odróżnieniu od klasycznych komputerów, które operują na bitach przyjmujących wartości 1 lub 0, komputery kwantowe używają kubitów (bitów kwantowych), które mogą być zarówno jedynką, jak i zerem w tym samym momencie. Komputery kwantowe mają więc potencjał do rozwiązywania problemów, które są zbyt złożone dla tradycyjnych komputerów.  

Dziedziny życia, w których komputery kwantowane mogą mieć swój dział:  

• Prognozowanie pogody: Komputery kwantowe mogą poprawić dokładność prognoz pogody, szczególnie w przypadku długoterminowych prognoz. 

• Energetyka: Komputery kwantowe mogą pomóc w optymalizacji procesów produkcji energii, co może prowadzić do oszczędności energii i redukcji emisji CO2. 

• Bezpieczeństwo: Komputery kwantowe mogą pomóc w zabezpieczeniu danych przed atakami cybernetycznymi. 

• Modelowanie molekularne: Komputery kwantowe mogą symulować zachowanie cząsteczek, co może pomóc w projektowaniu nowych leków i materiałów.

Koszty zakupu i instalacji komputera kwantowego sfinansowane zostały w równych częściach przez Ministerstwo Cyfryzacji i europejskie partnerstwo EuroHPC. Całkowity koszt inwestycji to 12,28 mln euro. 

Komputer kwantowy został zainstalowany w Poznańskim Centrum Superkomputerowo-Sieciowym, które jest także koordynatorem i inicjatorem konsorcjum EuroQCS-Poland. W konsorcjum EuroQCS-Poland uczestniczą także Centrum Fizyki Teoretycznej PAN,  Creotech Instruments S.A. i Uniwersytet Łotewski.