Strategia adresuje trzy podstawowe wyzwania:

• brak danych – UE boryka się z brakiem wysokiej wartości danych, przede wszystkim na potrzeby AI, brakuje też szeroko dostępnej infrastruktury obliczeniowej,
• skomplikowane regulacje prawne dotyczące dostępu do danych,
• globalny wyścig o dostęp do danych, które stały się ważnym geopolitycznie zasobem – w odpowiedzi trzeba umacniać suwerenność cyfrową i chronić ważne z punktu widzenia konkurencji i przewagi innowacyjnej dane nieosobowe wewnątrz UE.

Wyzwaniom tym odpowiadają trzy filary strategii. Pierwszy z nich dotyczy dostępu do danych i infrastruktury dla rozwoju AI. UE będzie kontynuować rozbudowę przestrzeni danych w najważniejszych sektorach, m.in. zainwestuje 100 mln EUR w projekty dot. bezpiecznego wielkoskalowego wykorzystania danych do zastosowań AI w kluczowych przestrzeniach danych takich jak przestrzeń danych dot. zdrowia (EHDS). W ramach wspierania małych i średnich przedsiębiorców powstaną tzw. Data Labs. Będą one łącznikami pomiędzy europejskimi przestrzeniami danych i unijnym ekosystem AI. Będą świadczyć praktyczne usługi – takie jak generowanie danych syntetycznych, kuracja, etykietowanie czy pseudonimizacja – aby pomóc MŚP w tworzeniu i wdrażaniu konkretnych zastosowań AI. Zaoferują przedsiębiorcom wiedzę na temat prawnych i technicznych wymogów związanych z uczestnictwem w przestrzeniach danych. Pierwsze Data Labs powstaną w ramach inicjatywy AI Factories i obejmą przestrzenie danych dot. zdrowia, produkcji, energii i klimatu, a w dalszej kolejności języków, cyberbezpieczeństwa i dziedzictwa kulturowego.

W ramach pierwszego filaru strategii podejmowane będą też takie działania jak:

• przyjęcie aktu prawnego dotyczącego infrastruktur AI i usług chmurowych (Cloud and AI Development Act), aby zapewnić niezbędną infrastrukturę, centra przetwarzania danych oraz suwerenną europejską chmurę obliczeniową,
• zapewnienie strategicznych zasobów danych, w tym danych publicznych (poszerzenie puli publicznych danych o wysokiej wartości o kolejne kategorie), naukowych (utworzenie europejskiej przestrzeni badawczej, która dostarczy do ponownego wykorzystywania dane z projektów naukowych finansowanych ze środków publicznych), kulturowych (udostępnienie zasobów Europeany na potrzeby rozwoju AI) czy językowych,
• normalizacja w dziedzinie wykorzystania danych syntetycznych, jakości danych, gromadzenia danych czy etykietowania.

Drugi filar strategii Unia Danych obejmuje działania związane z deregulacją (uproszczeniem regulacji prawnych), które zawarte zostały w dwóch tzw. Omnibusach cyfrowych: pierwszym dotyczącym aktu w sprawie AI oraz drugim obejmującym akt prawne regulujące dostęp do danych. Więcej na temat Omnibusów można przeczytać w naszym materiale dot. konsultacji publicznych. Wysiłkom deregulacyjnym towarzyszą działania wspierające przedsiębiorców w dostosowaniu się do wymogów prawa: zautomatyzowanie sprawdzanie zgodności regulacyjnej za pośrednictwem European Business Wallet (cyfrowe środowisko do przechowywania, zarządzania i udostępniania certyfikatów zgodności), wydanie wytycznych dot. poszczególnych aktów prawnych czy powołanie punktu pomocy prawnej dla przedsiębiorstw mających konkretne pytania dotyczące stosowania DA.

W wymiarze międzynarodowym, który obejmuje trzeci filar strategii, nacisk położony jest na ochronę suwerenności danych UE. Unia planuje m.in. wydanie wytycznych ws. oceny traktowania podmiotów z UE przez państwa trzecie, a także opracowanie zestawu narzędzi przeciwdziałających wyciekom danych. Przygotowane zostaną też środki ochrony wrażliwych danych nieosobowych na podobieństwo obecnie obowiązującej ochrony danych osobowych przy transferach do państw trzecich. Ważnym elementem strategii będzie współpraca i promowanie bezpiecznej wymiany danych z państwami podobnie myślącymi. Do realizacji tego celu posłużą m.in. standardowe klauzule umowne, aby pomóc przedsiębiorstwom w zapewnieniu zgodnej z prawem wymiany danych, czy włączenie zobowiązań dotyczących transgranicznej wymiany danych do dwustronnych i wielostronnych umów międzynarodowych.

 

Swoje uwagi do strategii możecie przesyłać do 29 grudnia 2025 r. na adres e-mail sekretariat.dzd@cyfra.gov.pl.

Z tekstem strategii można zapoznać się na stronie Dziennika Urzędowego Unii Europejskiej.