Forum Salzburg

Forum Salzburg jest nieformalną inicjatywą skupiającą ministrów spraw wewnętrznych państw Europy Środkowej. Inicjatorem powołania Forum Salzburg była Austria. Współpraca w ramach Forum Salzburg rozpoczęła się podpisaniem, w lipcu 2001 r. w Salzburgu, przez Ministrów Spraw Wewnętrznych Austrii, Czech, Polski, Słowacji, Słowenii i Węgier oraz przez Komisarza UE ds. Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych Deklaracji Partnerstwa w zakresie Bezpieczeństwa, tzw. Deklaracji Salzburskiej. 

Deklaracja Salzburska była wyrażeniem woli politycznej w zakresie budowy Wspólnej Europy w oparciu o nową formułę bezpieczeństwa i sprawiedliwości dla wszystkich obywateli Europy, a także nadania specjalnego znaczenia regionowi Europy Środkowej. Za najważniejsze dziedziny współpracy sygnatariusze uznali:

• współpracę policyjną, 
• współpracę w zakresie kontroli granicznej, 
• zwalczanie nielegalnej migracji, 
• politykę azylową, 
• wymianę poglądów w sprawach dotyczących UE. 

Celem spotkań Forum Salzburg jest prowadzenie otwartego i konstruktywnego dialogu pomiędzy państwami członkowskimi Forum Salzburg z udziałem Komisarza UE ds. Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych, w sprawach związanych z zapewnieniem wysokiego standardu bezpieczeństwa w regionie. Podczas spotkania w Pleven we wrześniu 2007 r. powołana została Grupa Przyjaciół Forum Salzburg, do której zaproszone zostały kraje Bałkanów Zachodnich (Albania, Bośnia i Hercegowina, Czarnogóra, Macedonia, Serbia) oraz Mołdawia. 

Konferencje Ministerialne Forum Salzburg organizowane są co pół roku przez kolejne państwa członkowskie Forum Salzburg sprawujące półroczne prezydencje. Polska przejmie prezydencję w grupie w pierwszym półroczu 2022 roku. 

Grupa G6

Funkcjonująca od 2003 roku Grupa G6 z założenia miała być nieformalną inicjatywą w obszarze bezpieczeństwa wewnętrznego, zrzeszającą ministrów spraw wewnętrznych największych państw członkowskich UE: Niemiec, Wielkiej Brytanii, Francji, Włoch, Hiszpanii i Polski (od marca 2006 r.). 

Biorąc pod uwagę decyzję Wielkiej Brytanii o wystąpieniu z Unii Europejskiej, państwa Grupy na spotkaniu pod przewodnictwem Niemiec w październiku 2019 r. wyraziły zgodę na kontynuację formatu G6 po Brexicie w celu utrzymania wysokiego poziomu współpracy z UK ze względu na konieczność zagwarantowania bezpieczeństwa swoich obywateli. Zapadła wówczas również decyzja o objęciu przez Wielką Brytanię przewodnictwa w G6 w 2020 r.

Ministrowie spraw wewnętrznych tych państw spotykają się z reguły raz na rok w kraju aktualnie sprawującym prezydencję w Grupie. Spotkania na szczeblu ministrów stanowią forum konsultacji i uzgodnień w bieżących sprawach bezpieczeństwa wewnętrznego UE, m.in. wzmacniania wspólnych działań służących zwalczaniu przestępczości zorganizowanej i terroryzmu, jak również skutecznej ochrony granic i przeciwdziałania nielegalnej imigracji. Od 2007 r. w spotkaniach ministrów spraw wewnętrznych G6 uczestniczy także Sekretarz Bezpieczeństwa Wewnętrznego Stanów Zjednoczonych.

Jak dotąd Polska trzykrotnie była gospodarzem spotkań ministerialnych Grupy G6 (2007, 2011, 2014). Ostatnie spotkanie G6 oraz USA odbyło się w październiku 2019 r. w Monachium, w ramach niemieckiej prezydencji w Grupie G6.

Obecnie nieformalne przewodnictwo w G6 sprawuje Wielka Brytania. 

Grupa Wyszehradzka

Grupa Wyszehradzka, powstała w 1991 r., jest forum konsultacji i współpracy 4 krajów Europy Środkowej tj. Polski, Słowacji, Czech i Węgier w wielu obszarach stanowiących wspólne priorytety i pole zainteresowania partnerów. Impulsem do nawiązania współpracy regionalnej była zbieżność kierunków polityki zagranicznej oraz położenie geograficzne.

Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji angażuje się w przedsięwzięcia w ramach V4 służące poprawie bezpieczeństwa wewnętrznego, a szczególnie w zakresie współpracy służb policyjnych, służb granicznych, spraw migracyjnych i azylowych, ratownictwa i ochrony ludności.

Od 1 lipca 2020 r. do 30 czerwca 2021 r. Polska po raz szósty przewodniczy pracom w Grupie Wyszehradzkiej (poprzednie prezydencje sprawowane w latach: 2000/01, 2004/05, 2008/09, 2012/13 i 2016/17). 

Działania resortu spraw wewnętrznych w ramach ostatniego polskiego przewodnictwa w V4 koncentrowały się wokół bieżących wyzwań dla bezpieczeństwa wewnętrznego, w szczególności w obliczu bezprecedensowej presji migracyjnej dotykającej także granic państw V4, rosnącego zagrożenia atakami terrorystycznymi w Europie oraz dyskusji nt. zmian instytucjonalnych w UE w zakresie kontroli granic i zarządzania migracjami.

Aktualnie, w ramach resortu spraw wewnętrznych planowanych jest szereg spotkań, których główna oś priorytetów polskiego przewodnictwa stanowić będzie promowanie interesów państw członkowskich w ramach bieżącej agendy europejskiej, bezpieczeństwa i migracji.

Działania Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji:

• COVID-19: potrzeba aktywnego współdziałania państw V4 oraz Państw regionu w zwalczaniu skutków pandemii oraz wypracowywanie wspólnych mechanizmów reagowania i ochrony ludności. 
• Migracje: działania na forum europejskim na rzecz uwzględnienia stanowiska V4 oraz Państw regionu, wobec budowania sprawnego systemu migracyjnego opartego na skutecznej ochronie granic zewnętrznych, wzmacniania zdolności państw trzecich do zarządzania migracją, tworzenia efektywnych systemów azylowych oraz współpracę w zakresie przeciwdziałania nielegalnej migracji.
• Frontex: wspieranie procesu wdrożenia nowego mandatu agencji oraz wykorzystywania go w dziedzinie realizacji skutecznych powrotów migrantów do państw pochodzenia i tranzytu. Wspieranie procesu podpisywania umów z krajami Bałkanów Zachodnich, a także opracowanie spójnych mechanizmów kryzysowych, dotyczących funkcjonowania operacji agencji w obliczu sytuacji nadzwyczajnych.
• Bezpieczeństwo wewnętrzne: tworzenie nowej strategii wzmacniania unijnego bezpieczeństwa m.in. działania na rzecz wzmocnienia mandatu Agencji Unii Europejskiej ds. Współpracy Organów Ścigania (Europol).
• BREXIT: skoordynowana współpraca z Wielką Brytanią w zakresie utrzymania wysokiego poziomu kooperacji i wymiany informacji w zakresie bezpieczeństwa wewnętrznego. Ponadto, 15.02.2021r. obchodzić będziemy jubileusz 30-lecia powstania Grupy Wyszehradzkiej, co będzie okazją do dokonania bilansu funkcjonowania V4 oraz dyskusji nt. przyszłości współpracy.

Cywilne misje zarządzania kryzysowego

Cywilne misje zarządzania kryzysowego Unii Europejskiej prowadzone są poza terytorium UE w ramach Wspólnej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony.

Resort spraw wewnętrznych bierze udział w następujących misjach UE:

• EULEX Kosowo - Misję utworzono na podstawie dokumentu Rady Unii Europejskiej - "Wspólne Działanie Rady 2008/124/WPZiB z 04.02.2008 r. w sprawie misji Unii Europejskiej w zakresie praworządności w Kosowie, EULEX KOSOWO". W ramach tej misji funkcjonuje Jednostka Specjalna Polskiej Policji w Kosowie,
• EUMM Gruzja - Decyzja o utworzeniu misji zapadła w Brukseli 15.09.2008 r. i była następstwem konfliktu, który wybuchł w Gruzji w sierpniu 2008 r.,
• EUBAM Mołdawia/Ukraina - Misja KE na granicy ukraińsko-mołdawskiej EUBAM została uruchomiona 30.11.2005 r. na wspólną prośbę Mołdawii i Ukrainy, skierowaną do Komisji Europejskiej,
• EUAM Ukraina – Misję utworzono na wniosek władz ukraińskich na podstawie decyzji Rady Unii Europejskiej 2014/486/WPZiB z 22.07.2014 r. w sprawie misji doradczej Unii Europejskiej na rzecz reformy cywilnego sektora bezpieczeństwa na Ukrainie. 

Ministerialne Forum Państw Schengen z zewnętrzną granicą lądową

Z inicjatywy ministrów spraw wewnętrznych Polski i Finlandii, we wrześniu 2013 r. powołano Ministerialne Forum Państw Schengen z zewnętrzną granicą lądową, do którego przystąpiły z chwilą jego utworzenia: Estonia, Finlandia, Litwa, Łotwa, Polska i Słowacja, a następnie do tej grupy zaproszono również Norwegię, Rumunię oraz Węgry.

Forum ma na celu promowanie współpracy wielostronnej, dialogu i wymiany najlepszych praktyk w zakresie wyzwań dla resortów spraw wewnętrznych związanych z problematyką zarządzania zewnętrznymi granicami lądowymi i wspieranie w tym zakresie prac prowadzonych w ramach UE.