Narodowy Program Mieszkaniowy to dokument strategiczno-programowy, który wyznacza główne kierunki realizacji polityki mieszkaniowej państwa w perspektywie do 2030 r. Został przyjęty 27 września 2016 r. uchwałą nr 115/2016 Rady Ministrów.

Program określa priorytety polityki mieszkaniowej państwa oraz podstawowe narzędzia służące rozwiązywaniu problemów mieszkaniowych w Polsce. Nie koncentruje się przy tym wyłącznie na zachętach w postaci publicznego finansowania inicjatyw promieszkaniowych. Z uwagi na różnorodne wyzwania stojące przed władzami publicznymi i innymi podmiotami działającymi na rzecz rozwoju zasobów mieszkaniowych, Program przewiduje rozwiązania umożliwiające angażowanie w cel poprawy dostępności mieszkań i warunków zamieszkiwania potencjału całego rynku mieszkaniowego, zarówno inwestorów publicznych jak i prywatnych.

Główne cele Programu

Cel 1. Zwiększenie dostępu do mieszkań dla osób o dochodach uniemożliwiających nabycie lub wynajęcie mieszkania na zasadach komercyjnych

Miernik: Do 2030 r. liczba mieszkań przypadająca na 1 tys. mieszkańców powinna osiągnąć wysokość mieszcząca się w aktualnej średniej Unii Europejskiej. Oznacza to wzrost tego wskaźnika do 435 mieszkań na 1000 osób.

Cel 2. Zwiększenie możliwości zaspokojenia podstawowych potrzeb mieszkaniowych osób zagrożonych wykluczeniem społecznym ze względu na niskie dochody lub szczególnie trudną sytuację życiową

Miernik: Do 2030 r. samorządy gminne powinny dysponować możliwościami zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych wszystkich gospodarstw domowych oczekujących aktualnie na najem mieszkania od gminy. 

Cel 3. Poprawa warunków mieszkaniowych społeczeństwa, stanu technicznego zasobów mieszkaniowych oraz zwiększenie efektywności energetycznej

Miernik: Do 2030 r. liczba osób mieszkających w warunkach substandardowych (ze względu na niski stan techniczny budynku, brak podstawowych instalacji technicznych lub przeludnienie) powinna się obniżyć o 2 mln osób (z ok. 5,3 mln do ok. 3,3 mln).

Główne narzędzia Programu

Na Program składają się zróżnicowane, ale wzajemnie się uzupełniające działania prawne, finansowe i organizacyjne. Podstawowe narzędzia realizacji polityki mieszkaniowej państwa zostały ujęte w katalog dziewięciu działań wyznaczających główne pola zainteresowania władz publicznych w sferze mieszkaniowej: rozwój oferty mieszkań na wynajem oraz zwiększanie jakości zamieszkania.

A. Usprawnienie procesu inwestycyjno-budowlanego	B. Racjonalizacja zasad funkcjonowania rynku najmu	C. Rozwój spółdzielczości mieszkaniowej
D. Mieszkanie+: Dostępne mieszkania na wynajem	E. Mieszkanie+: Społeczne budownictwo czynszowe	F. Mieszkanie+: Oszczędzanie  na cele mieszkaniowe*
G. Pomoc  w ponoszeniu wydatków mieszkaniowych	H. Poprawa  warunków zamieszkiwania	I. Mieszkanie  dla Seniora

* Zgodnie z rekomendacją Rady Mieszkalnictwa zrezygnowano z prac nad instrumentem, wprowadzając w to miejsce program dopłat do czynszu Mieszkanie na Start.

Mieszkanie+

Podstawowe działania służące realizacji celu zwiększenia dostępu do mieszkań dla osób o dochodach uniemożliwiających nabycie lub wynajęcie mieszkania na zasadach komercyjnych składają się na pakiet „Mieszkanie+”. Po zmianach dokonanych przez Radę Mieszkalnictwa obejmuje on:

• program budowy na zasadach rynkowych mieszkań na wynajem, w tym z opcją dojścia do własności (w wybranych inwestycjach wskazanych przez Fundusz Sektora Mieszkań dla Rozwoju FIZAN), adresowanych do osób o umiarkowanych dochodach posiadających tzw. zdolność czynszową (możliwości finansowe terminowego opłacenia czynszu za mieszkanie o danym metrażu), organizowany przez PFR Nieruchomości S.A. (tzw. rynkowa część pakietu „Mieszkanie+”),
• zintegrowany program wsparcia społecznego budownictwa czynszowego (tzw. społeczna część pakietu „Mieszkanie+”), obejmujący:
  • program wsparcia inwestorów społecznego budownictwa czynszowego budujących mieszkania na wynajem lub mieszkania spółdzielcze lokatorskie, adresowane do osób o średnich dochodach,
  • program wsparcia gmin współpracujących z innymi podmiotami przy tworzeniu mieszkań na wynajem o umiarkowanym czynszu, adresowanych do osób o niższych dochodach,
  • program wsparcia samorządów lokalnych i organizacji pożytku publicznego w zakresie budownictwa komunalnego i wspomaganego, adresowanego do osób o najniższych dochodach oraz osób w najtrudniejszej sytuacji życiowej.

Efekty rzeczowe pakietu „Mieszkanie+” w latach 2016-2022 (stan na 31.05.2023 r., dane narastające od 2016 r.)

Działania w ramach pakietu "Mieszkanie+"		Liczba mieszkań		Liczba miejsc w noclegowniach, schroniskach dla bezdomnych, ogrzewalniach i pomieszczeniach tymczasowych
		Wybudowanych	W budowie	Wybudowanych	W budowie
Część społeczna	program wsparcia budownictwa socjalnego i komunalnego	10 387	8 833	359	586
	program społecznego budownictwa czynszowego	6 397	19 221	nd.	nd.
Ogółem		16 784	28 054	359	586

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PFRN i BGK.

Kontakt w sprawie instrumentów pakietu „Mieszkanie+":

Część rynkowa:

O inwestycjach prowadzonych przez PFR Nieruchomości SA dowiesz się więcej pod numerem telefonu: 22 703 43 49 (czynny od poniedziałku do piątku w godz. 9:00–17:00).

Część społeczna:

Inwestor zainteresowany skorzystaniem z programu, w tym podpisaniem umowy z Bankiem Gospodarstwa Krajowego, może skontaktować się z:

• Departamentem Funduszy Mieszkaniowych, tel. +22 475 96 10 - w przypadku programu budownictwa socjalnego i komunalnego;
• Departamentem Kredytowych Programów Mieszkaniowych, tel. +22 475 82 75 - w przypadku programu społecznego budownictwa czynszowego.

Działania inwestycyjne uzupełniają:

• instrument Lokal za Grunt, umożliwiający nabywanie nieruchomości publicznych o potencjale inwestycyjnym z częściowym rozliczeniem mieszkaniami lub obiektami infrastruktury społecznej służącej lokalnej społeczności,
• program dopłat do czynszu Mieszkanie na Start, przewidujący finansowe wsparcie osób fizycznych w ponoszeniu wydatków mieszkaniowych w pierwszych latach najmu mieszkania.