W celu świadczenia usług na najwyższym poziomie stosujemy pliki cookies. Korzystanie z naszej witryny oznacza, że będą one zamieszczane w Państwa urządzeniu. W każdym momencie można dokonać zmiany ustawień Państwa przeglądarki. Zobacz politykę cookies.

Powrót

Ustawa o działaniach antyterrorystycznych

W dniu 2 lipca 2016 roku weszła w życie ustawa z dnia 10 czerwca 2016 roku o działaniach antyterrorystycznych. Podstawowym celem regulacji było podniesienie efektywności polskiego systemu antyterrorystycznego, a tym samym zwiększenie bezpieczeństwa wszystkich obywateli RP m.in. poprzez: wzmocnienie mechanizmów koordynacji działań, doprecyzowanie zadań i obszarów odpowiedzialności poszczególnych służb i organów oraz zasad współpracy między nimi, zapewnienie możliwości skutecznych działań w przypadku podejrzenia przestępstwa o charakterze terrorystycznym, w tym w zakresie postępowania przygotowawczego, zapewnienie mechanizmów reagowania adekwatnych do rodzaju występujących zagrożeń oraz dostosowanie przepisów karnych do nowych typów działań o charakterze terrorystycznym.

Do czasu uchwalenia ustawy o działaniach antyterrorystycznych w polskim systemie prawnym nie istniał jeden akt, który kompleksowo regulowałby problematykę rozpoznawania, przeciwdziałania i zwalczania zagrożeń o charakterze terrorystycznym. Mając na uwadze powyższe, ustawie o działaniach antyterrorystycznych nadano charakter integrujący działania podmiotów polskiego systemu antyterrorystycznego z jasnym wskazaniem odpowiedzialności w poszczególnych obszarach. Zastosowane w tej regulacji systemowe podejście do problematyki zagrożeń o charakterze terrorystycznym umożliwiło wykorzystanie potencjału wszystkich służb, organów i instytucji posiadających ustawowe kompetencje do realizowania działań antyterrorystycznych i pozytywnie wpływa na szybkość i prawidłowość procesu decyzyjnego na poziomie strategicznym.

Ponadto należy podkreślić, iż niniejsza ustawa wprowadziła zmiany w 32 innych regulacjach, których przepisy również odnoszą się do kwestii związanych z przeciwdziałaniem i zwalczaniem zagrożeń terrorystycznych oraz współpracy między organami właściwymi w zakresie prowadzenia tych działań

Ustawa definiuje działania antyterrorystyczne, przez które należy rozumieć działania organów administracji publicznej polegające na zapobieganiu zdarzeniom o charakterze terrorystycznym, przygotowaniu do przejmowania nad nimi kontroli w drodze zaplanowanych przedsięwzięć, reagowaniu w przypadku wystąpienia takich zdarzeń oraz usuwaniu ich skutków, w tym odtwarzaniu zasobów przeznaczonych do reagowania na nie.

Elementem działań antyterrorystycznych są działania kontrterrorystyczne, to jest działania wobec sprawców, osób przygotowujących lub pomagających w dokonaniu przestępstwa o charakterze terrorystycznym, prowadzone w celu wyeliminowania bezpośredniego zagrożenia życia, zdrowia lub wolności osób lub mienia przy wykorzystaniu specjalistycznych sił i środków oraz specjalistycznej taktyki działania.

Ustawa wprowadza powszechnie obowiązujący i dostosowany do wymogów NATO czterostopniowy system stopni alarmowych na wypadek zagrożeń terrorystycznych oraz stopni alarmowych w cyberprzestrzeni.

Poszczególnym stopniom alarmowym i stopniom alarmowym CRP odpowiada obowiązek realizacji przez organy administracji publicznej oraz kierowników służb i instytucji właściwych w sprawach bezpieczeństwa i zarządzania kryzysowego przedsięwzięć, w ramach ich kompetencji ustawowych.

Z systemem stopni alarmowych powiązany został system udzielania w trybie pilnym niezbędnego wsparcia ze strony Sił Zbrojnych RP w przypadku, jeśli siły i środki Policji mogłyby okazać się niewystarczające do reagowania w przypadku zamachu.

Ponadto w przypadku wprowadzenia trzeciego lub czwartego stopnia alarmowego na obszarze nim objętym, minister właściwy do spraw wewnętrznych, z inicjatywy własnej albo na wniosek Szefa ABW lub Komendanta Głównego Policji, może zarządzić zakaz odbywania zgromadzeń publicznych lub imprez masowych na obszarze lub w obiekcie objętym stopniem alarmowym, jeżeli jest to konieczne dla ochrony życia i zdrowia ludzi lub bezpieczeństwa publicznego, o czym niezwłocznie informuje Marszałka Sejmu RP i Marszałka Senatu RP. Na tej podstawie organ gminy może wydać decyzję o zakazie zgromadzenia lub jego rozwiązaniu, natomiast wojewoda, w drodze decyzji wprowadza zakaz przeprowadzania imprezy masowej lub ją przerywa. Od powyższych decyzji przysługują środki odwoławcze.

W ustawie dokonano jasnego przypisania odpowiedzialności za zapobieganie terroryzmowi Szefowi ABW oraz zapewniono temu organowi narzędzia prawno-organizacyjne, mające w założeniu umożliwić skuteczną realizację ww. zadania. Natomiast jako odpowiedzialny za przygotowanie do przejmowania kontroli nad zdarzeniami o charakterze terrorystycznym w drodze zaplanowanych przedsięwzięć, reagowanie w przypadku wystąpienia takich zdarzeń oraz usuwanie ich skutków, w tym odtwarzanie zasobów wykorzystywanych do reagowania na te zdarzenia, został wskazany minister właściwy do spraw wewnętrznych.  

W regulacji zawarto także przepisy odnoszące się do działań realizowanych na miejscu zdarzenia o charakterze terrorystycznym, a główną odpowiedzialność za prowadzenie działań w tym zakresie przypisano Policji. Wprowadzono także uprawnienie do tzw. specjalnego użycia broni, oznaczającego możliwość użycia broni palnej przeciwko osobie dokonującej zamachu albo biorącej lub przetrzymującej zakładnika, którego skutkiem może być śmierć lub bezpośrednie zagrożenie życia lub zdrowia tej osoby. Zgodnie z ustawą uprawnienie to dopuszczalne jest w ramach działań kontrterrorystycznych, jeżeli jest to niezbędne do przeciwdziałania bezpośredniemu, bezprawnemu, gwałtownemu zamachowi na życie lub zdrowie człowieka lub do uwolnienia zakładnika, a użycie broni palnej w inny sposób nie jest możliwe, z uwzględnieniem wszelkich okoliczności zdarzenia o charakterze terrorystycznym oraz możliwości działań kontrterrorystycznych.

Ustawą o działaniach antyterrorystycznych wprowadzono również szereg istotnych rozwiązań przewidzianych w innych aktach prawnych w tym m.in. w ustawie Kodeks karny przepisów definiujących nowe typy przestępstw, stanowiących odpowiedź na działania tak zwanych zagranicznych bojowników związane z konfliktem w Syrii i Iraku oraz dostosowanie krajowych rozwiązań do podpisanego przez Polskę Protokołu dodatkowego do sporządzonej w dniu 16 maja 2005 r. w Warszawie Konwencji Rady Europy o Zapobieganiu Terroryzmowi.

Pierwszy ze wskazanych typów przestępstw określony w nowym art. 255a § 2 k.k. penalizuje uczestniczenie w celu popełnienia przestępstwa o charakterze terrorystycznym w szkoleniu mogącym umożliwić popełnienie takiego przestępstwa. Za popełnienie ww. czynu przewiduje się karę pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat.

Ponadto dodano art. 259a k.k. penalizujący przekroczenie granicy Rzeczpospolitej Polskiej, w celu popełnienia na terytorium innego państwa przestępstwa o charakterze terrorystycznym lub czynów określonych w:

  • art. 255a § 1 k.k. (rozpowszechnianie lub publiczne prezentowanie treści mogących ułatwić popełnienie przestępstwa o charakterze terrorystycznym albo w celu uzyskiwania do nich dostępu w zamiarze, aby przestępstwo takie zostało popełnione);

  • art. 255a § 2 k.k. (uczestniczenie w celu popełnienia przestępstwa o charakterze terrorystycznym w szkoleniu mogącym umożliwić popełnienie takiego przestępstwa);

  • art. 258 § 2 k.k. (udział w zorganizowanej grupie lub związku mających charakter zbrojny lub mających na celu popełnienie przestępstwa o charakterze terrorystycznym);

  • art. 258 § 4 k.k. (zakładanie lub kierowanie zorganizowaną grupą lub związkiem mającym na celu popełnienie przestępstwa o charakterze terrorystycznym).

Za popełnienie ww. czynu przewiduje się karę pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

Ponadto dodano art. 259b k.k., zgodnie z którym na wniosek prokuratora sąd stosuje nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet może warunkowo zawiesić jej wykonanie w stosunku do sprawcy przestępstwa określonego w art. 259a k.k., który dobrowolnie odstąpił od popełnienia na terytorium innego państwa przestępstwa o charakterze terrorystycznym lub przestępstwa określonego w art. 255a k.k., art. 258 § 2 lub § 4 k.k. i ujawnił przed organem powołanym do ścigania przestępstw wszystkie istotne okoliczności popełnienia czynu lub zapobiegł popełnieniu zamierzonego przestępstwa. Przepis ten ma zastosowanie także do sprawcy, który dobrowolnie odstąpił od pomocnictwa w popełnieniu przestępstwa określonego w art. 259a k.k. i ujawnił przed organem powołanym do ścigania przestępstw wszystkie istotne okoliczności popełnienia czynu, w szczególności informacje o osobach, które popełniły przestępstwa, określone w art. 259a k.k.

Celem przyjętego rozwiązania jest zwiększenie zdolności organów ścigania w zakresie zapobiegania przestępstwom o charakterze terrorystycznym. Rozwiązanie to zapewnienia osobom biorącym udział w przygotowaniu do popełnienia przestępstwa gwarancję niekaralności w przypadku odstąpienia od popełnienia niektórych przestępstw. Pozwoli to nie tylko na zwiększenie zdolności organów ścigania w zakresie uzyskiwania informacji o planowanych przestępstwach o charakterze terrorystycznym, lecz także na osłabienie solidarności członków organizacji terrorystycznych, co pozostaje kluczowe z perspektywy destabilizacji tych organizacji.

Ponadto ustawa o działaniach antyterrorystycznych przyznała ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych kompetencji do wydania decyzji o czasowym zwieszeniu lub ograniczeniu ruchu na określonych przejściach granicznych, zaostrzyła przepisy w zakresie dokonywania wydalenia z terytorium RP osób nieposiadających polskiego obywatelstwa oraz regulację kwestii zniszczenia lub unieruchomienia bezzałogowych statków powietrznych (dronów) w przypadkach mogących stanowić zagrożenie, wprowadzono także szczegółowe przepisy odnoszące się do prowadzenia postępowania przygotowawczego w odniesieniu do przestępstw o charakterze terrorystycznym. W ustawie z dnia 24 maja 2002 r. o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu, a także w ustawie z dnia 9 czerwca 2006 r. o Służbie Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służbie Wywiadu Wojskowego, wprowadzono rozwiązanie pozwalające na pozyskanie do współpracy osób działających na rzecz innego państwa lub organizacji (w odniesieniu do przestępstw o charakterze terrorystycznym i szpiegostwa).

W ustawie o działaniach antyterrorystycznych uwzględniona została także kwestia odpowiedzialności Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego (ABW) w obszarze rozpoznawania, zapobiegania i zwalczania zagrożeń w cyberprzestrzeni, a w ustawie kompetencyjnej ABW wprowadzano szczegółowe rozwiązania dotyczące ochrony cyberprzestrzeni.

Ustawa o działaniach antyterrorystycznych nałożyła na użytkowników wymóg rejestracji prepaidowych kart SIM (tzw. kart przedpłaconych) poprzez przekazanie dostawcy usług telekomunikacyjnych swoich danych identyfikacyjnych. Na podstawie przepisów tej ustawy, w ustawie z dnia 16 lipca 2004 r. – Prawo telekomunikacyjne wprowadzono regulacje zobowiązujące abonentów do podania dostawcy usług telekomunikacyjnych danych umożliwiających ich identyfikację (co najmniej imię i nazwisko oraz PESEL lub nazwę firmy oraz REGON).

W stosunku do abonentów, którzy nie podali ww. danych lub których dane nie zostały potwierdzone, dostawca usług przedpłaconych w publicznej sieci telekomunikacyjnej zaprzestał świadczenia usług.

{"register":{"columns":[]}}