Ewaluacja aktu prawnego odpowiada na pytania:

• czy cele regulacji zostały osiągnięte,
• jakie wystąpiły skutki aktu prawnego, w tym skutki niepożądane,
• czy możliwa jest realizacja celów mniejszymi nakładami niż pierwotnie planowano.

Celem ewaluacji jest zatem ocena, czy problemy, które były przyczyną wprowadzenia aktu prawnego zostały rzeczywiście rozwiązane, oraz czy dany akt prawny funkcjonuje prawidłowo, czy wymaga nowelizacji.

Jeśli w ramach ewaluacji zidentyfikowane zostaną elementy regulacji, które wymagają poprawy, wyniki tej analizy stanowić będą punkt wyjścia do opracowania oceny skutków regulacji ex ante (OSR ex ante) do nowelizacji regulacji.

Ewaluację należy zaplanować już w ramach pracy nad OSR ex ante, zarówno pod względem analitycznym, poprzez wskazanie mierników, sposobów jej przeprowadzenia oraz źródeł danych, jak i organizacyjnym, poprzez zaplanowanie środków finansowych i zasobów ludzkich. W przypadku braku danych zalecane jest dokonanie pomiaru bazowego przed wejściem w życie regulacji (najlepiej – przed rozpoczęciem procesu legislacyjnego), oraz regularny monitoring tych danych po wejściu w życie aktu prawnego.

Najczęstszym dokumentem prezentującym wyniki ewaluacji aktu prawnego jest formularz OSR ex post, jednakże wyniki mogą być zaprezentowane również w innej formie, np. sprawozdania lub raportu.

 

OSR ex-post jest jedną z form ewaluacji funkcjonowania aktu prawnego. Zgodnie z postanowieniami Regulaminu pracy Rady Ministrów (§ 152) sporządza się ją, jeżeli:

1.  o przygotowanie OSR ex post wystąpi:

•  Rada Ministrów lub jej organ pomocniczy,
•  Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców w przypadku, o którym mowa w art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców,
• koordynator OSR;

2. wynika to z OSR ex ante projektu aktu normatywnego przyjętego przez Radę Ministrów. Jeśli w punkcie 12 OSR wskazane zostało, że ewaluacja efektów projektu nastąpi w formie OSR ex post po określonym czasie funkcjonowania aktu to wówczas taka OSR ex post powinna zostać przygotowana.

Ponadto, członek Rady Ministrów może przygotować OSR ex post z własnej inicjatywy.

OSR ex post może dotyczyć aktu lub jego części.

OSR ex post przedstawia się na ustandaryzowanym formularzu OSR ex post dostępnym w BIP KPRM.

Celem przygotowania OSR ex post jest zebranie w jednym dokumencie wszystkich istotnych informacji dotyczących funkcjonowania aktu prawnego, aby ocenić dotychczasowe funkcjonowanie regulacji oraz wypracować wnioski i rekomendacje w zakresie konieczności dokonania jej zmian. Zebrane informacje mogą zostać wykorzystane przy tworzeniu OSR ex ante nowelizacji.

Przygotowując OSR ex post, członek Rady Ministrów może przedstawić jej projekt do konsultacji, w szczególności podmiotom reprezentującym adresatów aktu, lub wystąpić o opinie innych organów, instytucji lub organizacji.

Dokumentem wspomagającym przeprowadzenie oceny funkcjonowania aktu mogą być Wytyczne do przeprowadzania oceny wpływu oraz konsultacji publicznych w ramach rządowego procesu legislacyjnego. (wytyczne z 2015 r.). Wytyczne zawierają wskazówki w jaki sposób dokonać takiej oceny i jak wypełnić formularz OSR ex post.

 

OSR ex post jest udostępniana w serwisie Rządowego Procesu Legislacyjnego w zakładce OSR ex post. Na tej stronie można zapoznać się z dotychczas opublikowanymi OSR ex post.

 

W przypadku projektów aktów normatywnych, które określają zasady podejmowania, wykonywania lub zakończenia działalności gospodarczej, oprócz ww. zasad wynikających z Regulaminu pracy Rady Ministrów, zastosowanie mają również zasady wynikające z ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców, wprowadzone ustawą z dnia 21 maja 2025 r. o zmianie niektórych ustaw w celu deregulacji prawa gospodarczego i administracyjnego oraz doskonalenia zasad opracowywania prawa gospodarczego.
Zgodnie z ustawą – Prawo przedsiębiorców (art. 68a ust. 1 pkt 2), przyjmowane przez Radę Ministrów projekty aktów, które określają zasady podejmowania, wykonywania lub zakończenia działalności gospodarczej, powinny zawierać w OSR ex ante:

• zakres planowanej OSR ex post,
• mierniki określające stopień realizacji celów aktu,
• termin przygotowania OSR ex post.

W przypadku braku zasadności przygotowania OSR ex post należy zawrzeć taką informację w OSR ex ante. Intencją jest, by informacje na temat przyszłej OSR ex post były umieszczane przede wszystkim w ramach formularza w pkt 12 OSR ex ante. 

W przypadku odstąpienia od przeprowadzenia konsultacji publicznych dotyczących projektu aktu normatywnego, który określa zasady podejmowania, wykonywania lub zakończenia działalności gospodarczej, termin przygotowania OSR ex post nie może być dłuższy niż dwa lata od wejścia w życie takiego aktu (art. 68a ust. 2 ustawy Prawo przedsiębiorców). Oznacza to więc obowiązek przygotowania OSR ex post w terminie 2 lat od wejścia w życie aktu w przypadku braku konsultacji publicznych w procesie legislacyjnym.

 

 

 

Treść OSR ex post ustawy jest dostępna w serwisie Rządowy Proces Legislacyjny.

Treść OSR ex post ustawy jest dostępna w serwisie Rządowy Proces Legislacyjny

Treść OSR ex post ustawy jest dostępna w serwisie Rządowy Proces Legislacyjny

Treść OSR ex post Konstytucji biznesu jest dostępna w serwisie Rządowy Proces Legislacyjny.

Treść OSR ex post ustawy jest dostępna w serwisie Rządowy Proces Legislacyjny.

Więcej informacji nt. nowelizacji ustawy znajduje się w serwisie Rządowy Proces Legislacyjny.

 

Treść OSR ex post ustawy jest dostępna w serwisie Rządowy Proces Legislacyjny.