Narodowy Fundusz
Ochrony Środowiska
i Gospodarki Wodnej

Minister Henryk Kowalczyk podkreślił, że we współpracy dwóch resortów – środowiska i energii – zostały przygotowane kolejne programy finansowane ze środków NFOŚiGW, które stanowią wsparcie dla działań samorządów i przedsiębiorców mających na celu redukcję dwutlenku węgla (poprawa klimatu) oraz zanieczyszczeń emitowanych do powietrza (poprawa jakości powietrza). Zaakcentował przy tym, że obu resortom zależy na rozwoju ciepłownictwa i wdrażaniu efektywnych systemów ciepłowniczych, czemu będzie służyć uchwalona w styczniu br. ustawa o wspieraniu wysokosprawnej kogeneracji.

Podczas konferencji w Ministerstwie Środowiska zostały zaprezentowane trzy programy: Energia Plus, Ciepłownictwo powiatowe – pilotaż, Polska Geotermia Plus.

Energia Plus to program, który stanowi konsolidację kilku części i zakresów dotychczasowych projektów NFOŚiGW w obszarze energii. Oferuje on wsparcie dla przedsięwzięć w zakresie: ograniczenia lub uniknięcia szkodliwych emisji do atmosfery (zarówno związanych ze źródłami spalania paliw, jak i pozostałej działalności przemysłowej) oraz zmniejszenia zużycia surowców pierwotnych. Program przewiduje także wspieranie projektów mających na celu poprawę efektywności energetycznej, nowych źródeł ciepła i energii elektrycznej oraz zakładających modernizację/rozbudowę sieci ciepłowniczych i energetycznych, a także wykorzystanie zasobów geotermalnych. Budżet programu wyniesie do 4 mld zł, w tym dotacje do 50 mln zł. Beneficjentami programu będą przedsiębiorcy. Podstawową formą wsparcia są niskooprocentowane pożyczki z możliwością ich 10-procentowego umorzenia, po osiągnięciu założonego efektu ekologicznego/energetycznego.

Ciepłownictwo powiatowe – pilotaż to kompleksowy instrument wsparcia, który odpowiada zidentyfikowanym potrzebom, związanym z ograniczaniem negatywnego wpływu na środowisko prowadzonej działalności oraz dostosowaniem polskiego sektora ciepłownictwa na szczeblu powiatowym do coraz ostrzejszych norm emisyjnych. Program oferuje wsparcie dla przedsięwzięć w takich samych obszarach jak Energia Plus, ale jego beneficjentami będą przedsiębiorcy produkujący energię cieplną na cele komunalno-bytowe, których większościowym udziałowcem (na poziomie minimum 70 proc.) są jednostki samorządu terytorialnego. Budżet programu wyniesie do 500 mln zł, w tym dotacje do 150 mln zł. Możliwa wysokość dotacji dla samorządowych przedsiębiorstw energetyki cieplnej jest wyższa niż dla beneficjentów w programie Energia Plus.

Polska Geotermia Plus to także program o charakterze kompleksowym, który stanowi odpowiedź na potrzeby dotyczące ograniczania negatywnego wpływu na środowisko prowadzonej działalności oraz dostosowywania do zaostrzających się norm emisyjnych polskiego sektora ciepłownictwa na szczeblu powiatowym. Program oferuje – jako działania obligatoryjne – wsparcie dla przedsięwzięć w zakresie: budowy nowej, rozbudowy lub modernizacji istniejącej ciepłowni (elektrociepłowni albo elektrowni geotermalnej), opartej na źródle geotermalnym. Dotyczy to także w tym samym zakresie modernizacji lub rozbudowy istniejących źródeł wytwarzania energii oraz wykonania lub rekonstrukcji otworu geotermalnego, z wyłączeniem pierwszego odwiertu badawczego. Uzupełniająco mogą być wspierane przedsięwzięcia na rzecz: ograniczenia lub uniknięcia szkodliwych emisji do atmosfery, zmniejszenia zużycia surowców pierwotnych, poprawy efektywności energetycznej, nowych źródeł ciepła i energii elektrycznej, modernizacji/rozbudowy sieci ciepłowniczych, a także możliwość wykonania pierwszego otworu badawczego. Budżet programu wyniesie do 600 mln zł, w tym dotacje do 300 mln zł. Beneficjentami programu będą przedsiębiorcy.

Przy wdrażaniu energetyki geotermalnej NFOŚiGW przewiduje we wspomnianych wyżej programach priorytetowych dodatkowe premiowanie (wysokością dotacji) projektów wykorzystujących do produkcji energii elektrycznej technologię ORC, która charakteryzuje się zastosowaniem w miejsce tradycyjnego obiegu (woda/para wodna) organicznego czynnika roboczego odparowującego w niskich temperaturach i zapewniającego wyższą sprawność procesu.

(W załączeniu przedstawione zostały teksty i charakterystyki powyższych programów)

Minister Energii Krzysztof Tchórzewski zaznaczył, że wspólne prace obu resortów na rzecz transformacji polskiej energetyki będą kontynuowane, szczególnie w obszarze zielonych inwestycji oraz wspierania prosumentów. Zauważył przy tym, że dofinansowanie energetyki cieplnej poprzez „ustawę kogeneracyjną” wyniesie do 2030 r. – 36,3 mld zł. Obniżeniu stężeń zanieczyszczeń powietrza będzie służyć rozszerzenie obowiązku przyłączania budynków i domów mieszkalnych do sieci ciepłowniczych.

W swojej wypowiedzi szef resortu energii scharakteryzował również zmiany, które wprowadzi nowelizacja ustawy o odnawialnych źródłach energii (OZE), dotyczące rozwoju energetyki rozproszonej. Wspierane będą inwestycje prosumenckie – zarówno indywidualne, jak i realizowane na terenach wiejskich i miejsko-wiejskich przez spółdzielnie energetyczne. Status prosumenta uzyskają również mali i średni przedsiębiorcy. Minister Krzysztof Tchórzewski zwrócił uwagę, że w Polsce – wbrew obiegowym opiniom – „prosumeryzm” rozwija się dynamicznie. W 2015 r. było ok. 15 tys. mikroinstalacji, a obecnie jest ich już ponad 60 tys.

Odpowiadając na pytania dziennikarzy Minister Środowiska Henryk Kowalczyk uszczegółowił informacje dotyczące programu Energia Plus. Stwierdził ponadto, że dziwi się opozycji, która stawia wniosek o wotum nieufności dla niego na podstawie niesprawdzonych i nieprawdziwych informacji medialnych. Szef resortu zapowiedział, że dyskusję nad wnioskiem o jego dymisję wykorzysta do przedstawienia rzeczywistego dorobku Ministerstwa Środowiska za jego kadencji.