Komenda Główna
Państwowej Straży Pożarnej

W wyjątkowej scenerii dziedzińca Belwederu w Warszawie odbyły się dziś uroczyste obchody Dnia Podchorążego oraz 195. rocznicy wybuchu Powstania Listopadowego.

W wydarzeniu uczestniczył wiceminister spraw wewnętrznych i administracji Czesław Mroczek oraz zastępca komendanta głównego Państwowej Straży Pożarnej nadbryg. dr inż. Grzegorz Szyszko.

Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej uhonorował wyróżniających się podchorążych, gratulując im wybitnych osiągnięć oraz determinacji w dążeniu do celu, jakim jest pełnienie służby w korpusie oficerskim.

Uroczystość uświetniły:

• wystawienie posterunku honorowego podchorążych,
• odczytanie Apelu Pamięci,
• przypomnienie wydarzeń nocy listopadowej 1830 roku, kiedy pod wodzą Piotra Wysockiego podchorążowie rozpoczęli Powstanie Listopadowe atakiem na Belweder.

Dzień Podchorążego stanowi hołd dla odwagi, tradycji oraz niegasnącego ducha służby, który od blisko dwóch stuleci inspiruje kolejne pokolenia przyszłych oficerów.

 

195 lat temu, w nocy z 29 na 30 listopada 1830 roku, w Warszawie wybuchło powstanie listopadowe – największy polski zryw niepodległościowy XIX wieku. Przez blisko jedenaście miesięcy około 140–150 tysięcy Polaków stanęło do walki z Imperium Rosyjskim – wówczas największą potęgą militarną Europy.

Polacy! Wybiła godzina zemsty. Dziś umrzeć lub zwyciężyć potrzeba! Idźmy, a piersi wasze niech będą Termopilami dla wrogów!

– wołał ppor. Piotr Wysocki.

Insurekcja skierowana była przeciwko Rosji i objęła ziemie Królestwa Polskiego - powstałego po Kongresie Wiedeńskim okrojonego państwa polskiego (z królem carem, konstytucją i armią) - a także część tzw. ziem zabranych: Litwy, Żmudzi i Wołynia. Trwała  miesięcy, w czasie których ok. 150 tys. Polaków stawiało opór największej potędze militarnej świata i odnosiło przejściowe, ale istotne sukcesy.

Do powstania doszło w wyniku pogarszającej się sytuacji politycznej w Królestwie Polskim. Carowie z roku na rok rządzili coraz bardziej autorytarnie, gwałcąc kolejne postanowienia konstytucji. W odpowiedzi powstawały tajne organizacje oporu, m.in. w 1828 r. sprzysiężenie w warszawskiej Szkole Podchorążych Piechoty wojskowych, pod dowództwem Piotra Wysockiego, które doprowadziło do wystąpienia przeciw zaborcy.

Sygnałem do rozpoczęcia walk było podpalenie browaru na Solcu. Oddział podchorążych zaatakował wówczas Belweder, podejmując nieudaną próbę pojmania rezydującego w nim wielkiego księcia Konstantego, znienawidzonego wielkorządcy Królestwa. Wieczorem powstańcy zdobyli Arsenał, co umożliwiło uzbrojenie popierającej zryw ludności i w konsekwencji opanowanie rankiem 30 listopada Warszawy.

Gdy 25 stycznia 1831 r. Sejm, po bezowocnych próbach rokowań polskiej delegacji w Petersburgu, podjął uchwałę o detronizacji cara Mikołaja I, oznaczającą zerwanie unii personalnej i ogłoszenie niepodległości, Rosja zareagowała wysłaniem korpusu interwencyjnego.

Zaczęła się wojna, w czasie której doszło do szeregu bitew, a największą i najkrwawszą była ta pod Olszynką Grochowską, gdy polscy żołnierze powstrzymali natarcie wroga na Warszawę. Do historii przeszły też zwycięskie walki pod Wawrem, Dębem Wielkim i Iganiami, jak i zakończona niepowodzeniem wrześniowa obrona stolicy.

Po utracie Warszawy armia polska prowadziła już jedynie działania o charakterze partyzanckim. Za datę zakończenia Powstania Listopadowego przyjęto 21 października 1831 r., gdy poddała się twierdza Zamość. Wraz z upadkiem insurekcji nastąpiło drastyczne ograniczenie autonomii Królestwa Polskiego i rozpoczęły się prześladowania uczestników powstania.

Podczas uroczystości odczytano apel pamięci, a podchorążowie Wojskowej Akademii Technicznej i Akademii Pożarniczej objęli posterunek honorowy przed Belwederem. Prezydent wręczył wieczne pióra wyróżniającym się słuchaczom uczelni wojskowych i mundurowych, a wiceminister Wziątek wyróżnienia laureatom konkursu ministra obrony narodowej na projekt bezzałogowego systemu lądowego, powietrznego i morskiego do zastosowań związanych z obronnością i bezpieczeństwem państwa.

Dzień Podchorążego po raz pierwszy obchodzono w 1908 roku pod zaborami w konspiracyjnej Szkole Podchorążych we Lwowie. Święto zostało ustanowione w rocznicę wybuchu powstania listopadowego 29 listopada 1830 roku. Tego dnia grupa podchorążych ze Szkoły Podchorążych Piechoty w Warszawie pod wodzą ppor. Piotra Wysockiego zaatakowała Belweder, rezydencję wielkiego księcia Konstantego, rosyjskiego dowódcy polskiej armii. Zapoczątkowało to największy wysiłek zbrojny w walce o niepodległość w XIX wieku. Dzień Podchorążego oficjalnie obchodzony jest od odzyskania przez Polskę niepodległości w 1918 roku.

 

 

Grafika i zdjęcia: Wzięcie Arsenału - Zaleski Marcin, Łukasz Błasikiewicz/KPRP, MSWiA
Opracowanie tekstu na podstawie: www.polska-zbrojna.pl, www.sejm.gov.pl