Konferencja "Społeczeństwo obywatelskie jako czynnik budowania odporności na zjawiska kryzysu we współczesnej Europie. Doświadczenia i wyzwania."
10.06.2025
Wydarzenie odbyło się w dniach 9-10 czerwca 2025 roku w Europejskim Centrum Solidarności w Gdańsku w ramach polskiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej z inicjatywy Ministry ds. Społeczeństwa Obywatelskiego.
Odporność społeczna odpowiedzią na kryzysy
Na zaproszenie Ministry ds. Społeczeństwa Obywatelskiego odpowiedzieli zarówno przedstawiciele organizacji pozarządowych z Polski i innych państw członkowskich UE, jak również eksperci, praktycy, dziennikarze i badacze zajmujący się kwestią odporności społecznej, a także przedstawiciele administracji rządowej i samorządowcy.
Tematyka wydarzenia bezpośrednio nawiązywała do hasła przewodniego polskiej prezydencji – bezpieczeństwa wewnętrznego.
Celem spotkania było wspólne wyciągnięcie wniosków z dotychczasowych doświadczeń wielorakich kryzysów, jakie w ciągu ostatnich lat dotknęły Europę. Na tej podstawie możliwe stało się wypracowanie rekomendacji dla bezpieczeństwa, które zostaną opublikowane w przygotowywanym raporcie.
Osobny panel poświęcono refleksjom na temat osiągnięć Funduszu Społeczeństwa Obywatelskiego w Polsce w obszarze wzmocnienia odporności demokratycznej i gotowości na kryzysy, na podstawie dotychczasowych doświadczeń i bieżących wyzwań. Przedstawiciele Ambasady Królestwa Norwegii w Polsce zaprezentowali priorytety nowego Funduszu Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach funduszy norweskich i EOG 2021-2028.
Zbudować odporną UE
Społeczeństwo obywatelskie, rozumiane jako organizacje pozarządowe oraz niezrzeszeni obywatele i wolontariusze, odgrywa kluczową rolę w budowaniu odporności społecznej w całej Unii Europejskiej. W obliczu kryzysów to właśnie społeczeństwo obywatelskie staje solidarnie w gotowości, oko w oko z zagrożeniem, biorąc na siebie ciężar odpowiedzialności za siebie i innych często zanim do akcji wkroczą instytucjonalne mechanizmy reagowania. Kluczowe stają się takie umiejętności obywateli jak: przewidywanie i reagowanie na zagrożenia, pomoc sąsiedzka, czy umiejętność spakowania plecaka ewakuacyjnego albo udzielenia pierwszej pomocy. Bardzo ważna jest także wypracowana wcześniej współpraca z administracją na szczeblu samorządu i kraju, włączając w to zaufanie do jej organów i służb.
– Polska prezydencja w Radzie UE pokazuje, że bezpieczeństwo zależy także od społeczeństwa obywatelskiego. W dobie kryzysów to organizacje pozarządowe są najbliżej ludzi, potrafią działać szybko i skutecznie – zwłaszcza, gdy trzeba zabezpieczyć potrzeby grup wrażliwych (np. seniorów, osób niepełnosprawnych, dzieci). Dziś są nie tylko wsparciem – stają się pełnoprawnym filarem odporności społecznej w kryzysach. Działamy, aby w całej Unii Europejskiej wybrzmiewał nasz przekaz: lokalna wspólnota to fundament bezpieczeństwa w Europie – powiedziała przed wydarzeniem Ministra do spraw Społeczeństwa Obywatelskiego Adriana Porowska.
Poszczególne kraje członkowskie kształtują swoje działania w tym zakresie poprzez różnorodne perspektywy i doświadczenia, także historyczne, czy geopolityczne. Wyciąganie wniosków oraz wymiana perspektyw i doświadczeń w różnych krajach są bardzo istotne dla stworzenia wspólnej strategii i stanowić mogą europejski fundament bezpieczeństwa.
– Budowanie odporności społecznej na kryzysy jest możliwe tylko dzięki aktywnemu zaangażowaniu społeczeństwa obywatelskiego. To właśnie społeczeństwo obywatelskie jest na pierwszej linii frontu podczas kryzysów, takich jak powódź, kryzys uchodźczy po wybuchu wojny w Ukrainie, czy COVID-19. Dlatego tak ważne jest wypracowanie wspólnej strategii i wspólnych rekomendacji dla całej Unii Europejskiej – podkreślił reprezentujący Ministrę Adrianę Porowską na konferencji Podsekretarz Stanu Marek Krawczyk.
Fundusz Społeczeństwa Obywatelskiego: budowanie odporności w Europie poprzez wzmocnienie społeczeństwa obywatelskiego
Gościem specjalnym konferencji był Pan J. E. Øystein Bø - Ambasador Królestwa Norwegii w Polsce, który przedstawił informację o nowej perspektywie funduszy norweskich i EOG.
Ambasador ogłosił wybór operatora funduszy norweskich - Funduszu Społeczeństwa Obywatelskiego. Zostało nim konsorcjum doświadczonych organizacji pozarządowych: Fundacja Batorego, Fundacja Stocznia, Fundacja Edukacja dla Demokracji, Fundacja Wspomagania Wsi oraz norweskie Frivillighet Norge. Fundusz wesprze m.in. działania na rzecz wartości demokratycznych, zaangażowania obywatelskiego, praw człowieka, sprawiedliwości społecznej i klimatu.
Partnerami wydarzenia byli Narodowy Instytut Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego, Europejskie Centrum Solidarności w Gdańsku oraz Regionalne Centrum Wolontariatu w Gdańsku.
Dziękujemy za wspólną refleksję i inspirującą wymianę doświadczeń.