Opłaty za pobyt w zakładach opiekuńczo leczniczych - decyzja Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego
24.01.2020
Wojewódzki Sąd Administracyjny (WSA) w Warszawie rozpatrzył skargę Zakładu Opiekuńczo-Leczniczego (ZOL) na decyzję Rzecznika Praw Pacjenta w sprawie praktyk naruszających zbiorowe prawa pacjentów.
Rzecznik Praw Pacjenta (RPP) uznał za naruszające zbiorowe prawa pacjentów praktyki stosowane przez placówkę, polegające na ustalaniu dobowej opłaty za pobyt w ZOL-u bez obowiązkowego uwzględnienia dochodu pacjenta w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej, a tym samym pobieraniu tej opłaty w wysokości wyższej niż 70% miesięcznego dochodu. Przy przyjęciu do ZOL-u pacjenci byli zobowiązani podpisać oświadczenie, że zobowiązują się do ponoszenia opłaty za pobyt w wysokości 80 zł/dobę. Powyższa opłata została narzucona z góry każdemu pacjentowi, niezależnie od jego sytuacji materialnej.
W decyzji RPP zobowiązał placówkę do poinformowania każdego pacjenta pisemnie, że ma możliwość ubiegania się o zwrot kwot pobranych w zawyżonej wysokości, a także przeproszenia pacjentów.
Zakład Opiekuńczo-Leczniczy nie poinformował RPP o podjętych działaniach mających na celu wykonanie decyzji w terminie 30 dni. Zakład jedynie odwołał się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, a także zlikwidował placówkę, która stosowała opisane powyżej praktyki.
Przed Sądem pełnomocnik RPP podkreślił, że placówka miała zawartą umowę z NFZ, a więc to NFZ jako płatnik publiczny ponosił odpłatność za udzielane świadczenia zdrowotne. W związku z powyższym ZOL był zobowiązany przestrzegać praw pacjenta określonych w ustawie o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta oraz w przepisach odrębnych a także miał obowiązek zapewnić pacjentom równy dostęp do świadczeń zdrowotnych zgodnie z art. 6 ust. 2 ww. ustawy.
Przed WSA placówka wskazywała, że opłaty były ponoszone przez pacjentów dobrowolnie, a RPP dokonał błędnej wykładni art. 18 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Podmiot podnosił, że nie ma narzędzi aby zweryfikować dochód pacjentów i obecnie nie może ponosić odpowiedzialności, ponieważ Zakład Opiekuńczo-Leczniczy zakończył działalność.
Gdyby podmiot udzielał świadczeń na zasadach komercyjnych (art. 22 Konstytucji RPP, art. 6 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej), mógłby ustalać dowolne opłaty. W obecnym stanie prawnym, jest zobowiązany stosować przepisy obowiązujących ustaw chroniących interes pacjentów.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie podzielił argumenty Rzecznika Praw Pacjenta i oddalił skargę.
(VII SA/Wa 2643/19)